Hoe beleven jonge mensen hun lichaam na kanker?
31/01/2023
Het krijgen van kanker en het ondergaan van verschillende antikankerbehandelingen kan invloed hebben op hoe iemand diens lichaam ervaart en ziet (lichaamsbeleving). AYA’s (jongvolwassenen tussen de 18 en 39 jaar met de diagnose kanker) ervaren vaak negatieve lichaamsveranderingen, zoals littekens, amputaties, haarverlies, veranderingen in uiterlijk en lichaamsgewicht, brandwonden en/of fysieke beperkingen. Daarnaast kunnen AYA’s het gevoel hebben niet langer de controle te hebben over hun eigen lichaam of hun lichaam zien als een bedreiging voor hun gezondheid. Wanneer AYA’s een negatieve lichaamsbeleving ervaren kan dit onder andere invloed hebben op het zelfvertrouwen, het aangaan van (sociale) relaties en de kwaliteit van leven. Om meer inzicht te krijgen in lichaamsbeleving bij AYA’s na het hebben van kanker, hebben we gekeken naar hoeveel AYA’s een negatieve lichaamsbeleving ervaren in de jaren na hun diagnose en welke factoren hieraan gerelateerd zijn.
Methode
Dit onderzoek is onderdeel van de SURVAYA-studie waarbij ongeveer 4000 AYA’s die 5 tot 20 jaar geleden gediagnosticeerd zijn met kanker een vragenlijst hebben ingevuld over verschillende onderwerpen (zoals lange termijn effecten, fysieke activiteit, lichaamsbeleving, seksualiteit, de manier waarop iemand omgaat met stressvolle gebeurtenissen (coping stijl) en kwaliteit van leven). Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vragen over lichaamsbeleving: “Bent u ontevreden geweest over hoe jouw lichaam eruit ziet?”, “Voelt jouw lichaam compleet?” of “Voelde je je minder mannelijk/vrouwelijk door de ziekte of behandeling?”. De data uit deze vragenlijst is gekoppeld aan de Nederlandse Kanker Registratie (NKR) waardoor we ook informatie hebben meegenomen over het type kanker, stadium van de ziekte, leeftijd bij diagnose en welke behandelingen men onderging.
Resultaten
Dit onderzoek laat zien dat 15% van de AYA’s 5 tot 20 jaar na de diagnose een negatieve lichaamsbeleving ervaren. Daarnaast zien we een verband met factoren zoals geslacht, tumorsoort, wel/geen chemotherapie, tumorstadium, Body Mass Index (BMI), coping stijl, seksuele aantrekkelijkheid en kwaliteit van leven. Zo ervaren vrouwen vaker een negatieve lichaamsbeleving, evenals AYA’s met een hoger tumorstadium of hoger BMI. Ook AYA’s met borstkanker, kanker van de vrouwelijke geslachtsorganen of zaadbalkanker hebben vaker een negatieve lichaamsbeleving. Verder ervaren degene die geen chemotherapie ondergingen, degene die zich minder goed aan kunnen passen aan een stressvolle situatie (maladaptieve coping stijl), degene die zich seksueel onaantrekkelijk voelen of een lagere kwaliteit van leven ervaren, vaker een negatieve lichaamsbeleving.
Conclusie
Dit onderzoek laat zien dat ook op lange termijn kanker en de antikankerbehandelingen impact kunnen hebben op de lichaamsbeleving van AYA’s. Het is belangrijk dat zorgprofessionals het gesprek hierover aangaan met de AYA en dat ze een negatieve lichaamsbeleving bij AYA’s kunnen herkennen. Daarnaast hebben zorgprofessionals een belangrijke rol in het begeleiden van AYA’s door het geven van de juiste tips en/of het doorverwijzen naar experts op dit gebied.
Meer weten? Lees hier het volledige artikel: A Negative Body Image among Adolescent and Young Adult (AYA) Cancer Survivors: Results from the Population-Based SURVAYA Study
Saris LMH, Vlooswijk C, Kaal SEJ, Nuver J, Bijlsma RM, van der Hulle T, Kouwenhoven MCM, Tromp JM, Lalisang RI, Bos MEMM, van der Graaf WTA, Husson O. A Negative Body Image among Adolescent and Young Adult (AYA) Cancer Survivors: Results from the Population-Based SURVAYA Study. Cancers (Basel). 2022 Oct 26;14(21):5243. doi: 10.3390/cancers14215243. PMID: 36358662; PMCID: PMC9655157.
Tekst: Laura Saris
Beeld: Freepik
Meer publicaties
Hoe gaan adolescenten en jongvolwassenen met een onzekere of slechte prognose om met de dagelijkse uitdagingen die ze ervaren?
Jonge mensen met kanker waarvan de vooruitzichten onzeker zijn, gaa...
Hoe gaan adolescenten en jongvolwassenen met een onzekere of slechte prognose om met de dagelijkse uitdagingen die ze ervaren?
Hoe gaan adolescenten en jongvolwassenen met een onzekere of slecht...
Zorgverleners en AYA’s denken verschillend over de online wensen en behoeften van jongvolwassenen met kanker
Zorgverleners zijn een belangrijke bron van informatie voor jongvol...